"hantaran bukan jaminan kebahagiaan"

Maskahwin (mahar)

Maskahwin disebut juga sebagai Mahar dalam bahasa Arab adalah satu bentuk pemberian daripada bakal suami kepada bakal isterinya dengan sebab perkahwinan.

"pembayaran kahwin yang wajib dibayar di bawah Hukum Syarak oleh suami kepada isteri pada masa perkahwinan diakadnikahkan, sama ada berupa wang yang sebenarnya dibayar atau diakui sebagai hutang dengan atau tanpa cagaran atau berupa sesuatu yang menurut Hukum Syarak dapat dinilai dengan wang”. Mankala ‘Pemberian’ ditafsirkan sebagai “pemberian sama ada dalam bentuk wang atau barang-barang yang diberi oleh seorang suami kepada seorang isteri pada masa perkahwinan”. - seksyen 2(1) Enakmen Undang-Undang Keluarga Islam (Negeri Selangor) 2003

Diulang sebanyak enam kali di dalam Surah Al-Baqarah dan Surah An-Nisaa’ dan sekali pada Surah Al-Mumtahanah dengan sebutan yang berbeza antaranya ‘sadaq’bererti kebenaran, ‘nihlah’ pemberian wajib, ‘Atiah’ pemberian, ‘qintaran’ harta yang banyak, ‘faridhah’ maskahwin, ‘Ajrun’ kebaikan, disebut dalam firman Allah SWT yang memberi maksud seperti berikut:

“Dan berikanlah kepada perempuan-perempuan itu maskahwin-maskahwin mereka sebagai pemberian yang wajib. Kemudian jika mereka dengan suka hatinya memberikan kepada kamu sebahagian maskahwinnya maka makanlah (gunakanlah) pemberian yang halal itu sebagai nikmat yang lazat lagi baik kesudahannya”.[An-Nisaa: 4]

“Kemudian mana-mana perempuan yang kamu nikmati percampuran dengannya setelah ia menjadi isteri kamu, maka berikanlah kepada mereka maskahwinnya dengan sempurna sebagai satu ketetapan yang diwajibkan oleh Allah. Dan tiadalah kamu berdosa mengenai sesuatu persetujuan yang telah dicapai bersama oleh kamu suami isteri, sesudah ditetapkan maskahwin itu tentang cara dan kadar pembayarannya. Sesungguhnya Allah Maha Mengetahui lagi Maha Bijaksana”. [An-Nisaa: 24]


Hantaran

Hantaran pula lebih menjurus kepada adat resam sahaja, ia bergantung kepada bangsa, gaya berbelanja, budaya dan keturunan wanita yang dikahwini. Kelaziman masyarakat Malaysia yang hampir tidak meninggalkan amalan hantaran perkahwinan menjadikannya sebagai kewajipan yang tidak tertulis selari dengan maskahwin yang diwajibkan syarak dan dikuatkuasakan melalui undang-undang keluarga Islam setiap negeri dan wilayah.

Dimaksudkan dengan hantaran oleh kamus dewan edisi keempat adalah:

“wang yang dihantar oleh pihak lelaki kepada bakal mertua untuk perbelanjaan perkahwinan, belanja hangus”. “(dalam majlis perkahwinan orang Melayu) hadiah (berupa makanan, pakaian dan sebagainya) yang dibawa bersama wang hantaran: pihak pengantin lelaki membawa tujuh dulang”.



Beza Maskahwin dan Hantaran

Maskahwin merupakan hak isteri yang berkaitan dengan pernikahannya manakala hantaran bebas dibelanjakan samada oleh isteri, ibu bapanya atau sesiapa sahaja yang diberi keizinan oleh adat atau si isteri itu sendiri. Tiada sebarang nas yang bersandarkan kepada hukum syarak menyebabkan kadar dan penyediaan hantaran semasa majlis perkahwinan kadangkala membawa beban kepada kedua-dua belah pihak.

Maskahwin datangnya daripada duit suami manakala hantaran boleh dibiayai oleh sesiapa sahaja yang berniat untuk memeriahkan lagi walimah yang diaturkan oleh kedua belah pihak, maka tidak hairanlah jumlah maskahwin lebih rendah daripada belanja hantaran secara umumnya.

Bagi masyarakat Islam di Malaysia, sekiranya belanja perkahwinan dikira daripada kadar maskahwin sahaja nescaya kadar perkahwinan pada usia muda dapat ditingkatkan dan ruang maksiat dapat ditutup dalam usia nafsu lelaki dan wanita yang sedang bergejolak.

Antara perbezaan lain antara keduanya adalah, maskahwin dalam bentuk matawang atau dinar emas yang semakin popular digunakan datangnya dari pengantin lelaki sahaja manakala hantaran dalam bentuk benda atau perkakasan akan datang dari kedua-dua belah pihak dengan kaedah balasan, pihak yang mendatang akan memberi hantaran dalam jumlah kiraan dulang yang ganjil dan akan dibalas oleh pihak yang menyambut dalam jumlah yang ganjil dengan bilangan yang lebih daripada pihak tetamu.

Ketiadaan kekangan agama ini disalah erti oleh sesetengah pihak yang mengenakan kadar hantaran yang tinggi sehingga membebankan malah boleh dikategorikan sebagai zalim apabila pihak pengantin terpaksa berhutang semata-mata memenuhi kehendak pihak penentu hantaran, bukannya dari penerima mutlak yaitu pengantin perempuan itu sendiri.

Kita boleh berhujah menggunakan kaedah qawaid fiqhiyah dikenali sebagai ‘Al-Adah Muhakamah’ yang bermaksud setiap adat yang tidak melanggar hukum syarak boleh diamalkan, namun pembaziran atas sesuatu yang tidak perlu atas nama adat boleh ditinggalkan, kerana ‘pelaku pembaziran adalah saudara syaitan’ ditambah pula dengan niat untuk menunjuk-nunjuk yang dikhuatiri membawa sifat riak dan taajub dengan diri sendiri.

Dalam takrifan umum hantaran berasaskan kepada adat, manakala maskahwin ditetap dan wajibkan oleh syarak, walaupun tiada kadar minimumnya, seharusnya pihak lelaki memberi pihak perempuan dengan jumlah tidak kurang dari 10 dirham dan tidak lebih dari 500 dirham, jika tidak disebut dalam akad mahupun perjanjian perkahwinan maka kadar maskahwin akan diberikan dengan kadar seimbang dengan keadaan dan kedudukan perempuan dan keluarganya dalam masyarakat, mengikut adat jumlahnya ditetapkan oleh bapa pengantin perempuan. Ini berbeza diantara negeri-negeri yang lain, sebagai kemudahan umat Islam maklumat tentang kadar maskahwin setiap negeri boleh didapati dari laman web JAKIM.

Berapapun jumlah maskahwin ataupun hantaran yang ditentukan samada oleh adat atau keturunan seseorang, akhirnya kita perlu kembali kepada sebaik-baik jumlah yang disarankan oleh baginda Rasulullah SAW terjemahannya berbunyi: “Sebaik-baik maskahwin itu adalah yang paling senang atau paling rendah” [Abu Dawud]

Atau sekiranya tidak berkemampuan langsung maka sabda rasul lagi; Carikanlah (sesuatu yang boleh dijadikan sebagai mas kahwin) walaupun sebentuk cincin dari besi. [Bukhari dan Muslim]


"hantaran bukan jaminan kebahagiaan"